Plan jest efektem kilkumiesięcznej pracy społecznego zespołu powołanego przez Prezydenta Wałbrzycha, w którym znaleźli się reprezentanci wszystkich samorządów Subregionu Wałbrzyskiego oraz powiatu kamiennogórskiego, przedstawiciele organizacji przedsiębiorców, izb przemysłowo-handlowych, IOB, wrocławskiego środowiska naukowo-badawczego skupionego wokół Uniwersytetu Przyrodniczego i Politechniki Wrocławskiej oraz Politechniki Śląskiej, członkowie społecznych organizacji pozarządowych i stowarzyszeń ekologicznych.
Przez kilkaset lat, szczególnie w pierwszej połowie XX wieku obszar Subregionu Wałbrzyskiego był jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych Europy. Rozwój przemysłu węglowego i przetwórstwa węgla, w tym koksownictwa, umożliwił dynamiczny rozwój innych gałęzi przemysłu w tym maszynowego, ceramicznego i włókienniczego.
Likwidacja wydobycia węgla w latach 90- tych XX w. pozostawiła głębokie skutki gospodarcze, społeczne i ekologiczne odczuwalne do dziś. Setki tysięcy mieszkańców Subregionu Wałbrzyskiego ciągle wyraża głębokie poczucie historycznego dramatu, jaki stał się ich udziałem. Brak właściwego wsparcia w trudnym procesie restrukturyzacji Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego jest źródłem ciągle aktualnego oczekiwania na realny impuls rozwojowy, mimo upływu 25 lat od zamknięcia kopalń.
W styczniu 2020 r. KE podjęła decyzję o ustanowieniu Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST) z którego środki finansowe mają łagodzić skutki transformacji społecznej, gospodarczej i środowiskowej mieszkańcom i pracownikom regionów węglowych w Europie w procesie odchodzenia od wydobycia paliw kopalnych w kierunku neutralności klimatycznej.
Subregion Wałbrzyski jest jednym z 3 obszarów w Polsce, który został objęty tym funduszem. Środki finansowe z FST przeznaczone będą na ograniczenie emisji CO2 i dekarbonizację, tworzenie klastrów energetycznych, tworzenie nowych miejsc pracy w nisko lub zeroemisyjnej gospodarce, rozwijanie przedsiębiorczości, rewitalizację zdegradowanych terenów pokopalnianych i przywracanie bioróżnorodności oraz tworzenie nowych terenów inwestycyjnych, przekwalifikowywanie pracowników i podnoszenie ich kompetencji na zmieniającym się rynku pracy.
Podstawą do uruchomienia środków są Terytorialne Plany Sprawiedliwej Transformacji, tworzone przez samorządy województw z udziałem lokalnych społeczności, samorządów i wszystkich grup interesariuszy, zatwierdzane przez rządy państw UE, a następnie akceptowane przez KE.
W październiku 2020, Prezydent Wałbrzycha powołał społeczny zespół, którego celem stało się opracowanie STPST SW.
Prezydent Wałbrzycha Roman Szełemej mówi - Idea STPST SW jest oddolną inicjatywą wszystkich beneficjentów i interesariuszy procesu sprawiedliwej transformacji subregionu. Odpowiada na oczekiwanie realnej zmiany w tempie rozwoju społecznego i gospodarczego obszaru zamieszkiwanego przez ok. 695 tys. mieszkańców. Różnice wewnątrzregionalne w rozwoju na Dolnym Śląsku motywują społeczności subregionu do stawiania bardziej odważnych, ambitnych, opartych na partycypacji społecznej celów rozwojowych na najbliższe lata.
To stało się źródłem ambitnej wizji rozwoju Subregionu Wałbrzyskiego, wolnego od węgla w energetyce i ciepłownictwie w 2030 r., z redukcją emisji CO2 o 55 % w 2030 r., neutralnego klimatycznie w 2040 r.
Realizacja STPST SW ma stanowić modelowy przykład zbudowania powszechnej akceptacji społecznej dla wdrażania celów i idei Zielonego Ładu, co pozwoli wykorzystywać nabyte doświadczenia w podobnych regionach Polski i Europy. STPST SW w ocenie jego autorów przybliża ideę Europy bliżej ludzi.
Społeczny Plan zawiera propozycje uruchomienia w okresie do 2050 roku 26 kluczowych programów o szacowanym budżecie 37,3 mld. zł, w tym budżet transformacji środowiska 34,5 mld. zł.
Podstawowe wskaźniki służące monitorowaniu i ocenie rezultatów planu w perspektywie do roku 2050 to:
Całkowita redukcja szacunkowo ustalonego rocznego bilansu łącznej emisji CO2 subregionu o 6,5 mln ton do 2050 r.,
Utworzenie w sektorach zielonych lub neutralnych klimatycznie gospodarki ok. 7000 dodatkowych miejsc pracy do 2030 roku oraz 37 000 miejsc pracy do 2050 roku,
Wykonanie prac o charakterze adaptacji i mitygacji do zmian klimatu obejmujących m.in 400 ha zdegradowanych terenów hałd po działalności górnictwa węgla kamiennego.
STPST tworzy realne szanse na poprawę jakości życia każdego mieszkańca subregionu, wspiera indywidualną aktywność proekologiczną, buduje nowe ośrodki życia gospodarczego w lokalnych społecznościach we wszystkich częściach Subregionu Wałbrzyskiego, umożliwia stworzenie samowystarczalnych kooperatyw energetycznych opartych na innowacyjnej idei elektroprosumeryzmu. Jest praktyczną realizacją programu Zielonego Ładu i idei Europy bliżej ludzi.
info: użyczone
redakcja@walbrzych24.com
Komentarze