Księżna Daisy von Pless nieustannie odwiedzała rodziny robotnicze w ich domostwach i dzieci robotników w szkołach. Nie uszedł jej uwagi fatalny stan zdrowia tych dzieci, a szczególnie częste przypadki całkowitej ułomności. Okazało się, że jedynie 2% dzieci w okręgu wałbrzyskim kontynuuje naukę po ukończeniu 14 roku życia. Połowa zaś dzieci w tym wieku kierowana jest już do pracy w różnych zakładach i fabrykach.
Daisy najbardziej ubolewała nad losem dzieci ułomnych, niezdolnych do żadnego wysiłku. Mąż uważał jej troski za przesadne, a jedynym sprzymierzeńcem w szukaniu rozwiązania problemu był jeden z dyrektorów administracji Książąt Pszczyńskich, niejaki Schulte. W tych okolicznościach w 1905 roku narodził się projekt utworzenia specjalnej szkoły dla niepełnosprawnych, młodych wałbrzyszan.
W zachowanym „Raporcie Schultego” czytamy m.in. „Ułomne dzieci jak dotąd nie mają żadnej prawnej opieki. Nie ma w tym kraju żadnych rozporządzeń prawnych dla zapewnienia tym dzieciom wykształcenia. Nieliczne zakłady opieki społecznej nie mają na ten cel żadnych funduszy. W samym Wałbrzychu nawet statystycznie nie ujęto liczby dzieci potrzebujących w tym zakresie pomocy”.
Według raportu w granicach Wałbrzycha żyłowo wówczas 162 dzieci niezdolnych do nauki w zwykłych szkołach, z czym zgadzali się ich rodzice. W porozumieniu z Daisy, Schulte projektował otwarcie szkoły specjalnej, o zwiększonym programie zajęć, dostosowanych dla dzieci niepełnosprawnych. Obok zwykłych przedmiotów – czytania, pisania, arytmetyki, miały być w programie zajęcia przygotowawcze do ewentualnych zawodów.
Edukacja objęła dzieci od lat 6. Według wytycznych księżnej pod żadnym warunkiem nie powinny one startować w zwykłych szkołach, gdyż wówczas od razu postawione zostaną w sytuacji upośledzonych i pogardzanych. Wałbrzyska szkoła specjalna wymagała odpowiednio wysokich kosztów utrzymania, specjalnego personelu i opieki medycznej. Daisy i Schulte zgodzili się co do tego, że dzieci szkól specjalnych same muszą uzyskać nadzieję na pomyślny skutek ich edukacji, a nie perspektywę wyrabiania szczotek, koszyków i sztucznych kwiatów.
W poszukiwaniu innych zajęć dla niepełnosprawnych, Daisy i Schulte odkryli w samym Wałbrzychu trzy wielkie wytwórnie porcelany, w których odpowiednio wykształcone osoby niepełnosprawne mogłyby się podjąć ręcznego malowania i zdobienia wyrobów.
Kruppelschule przy dzisiejszej ul. Piotra Skargi, już z poparciem męża Daisy otwarto uroczyście w 1907 roku. W następnych latach księżna niestrudzenie zabiegała o fundusze dla tej szkoły. Szczególnym powodzeniem cieszyły się i urządzane przez nią charytatywne koncerty wokalne w Szczawnie Zdroju w okresie letnim, natomiast w zimie w Wałbrzychu i we Wrocławiu. Pierwszy koncert w Teatrze Zdrojowym w Szczawnie był prawdziwym triumfem Daisy. Dla swojej szkoły zebrała 1.900 marek.
Nie powiódł się natomiast plan nagrywania piosenek na fonograficznych płytach, noszących jej podpis, sprzedawanych po koncertach, w sklepach muzycznych i na bazarach, z których dochód miał by przeznaczony dla szkoły. Ten pomysł Daisy był zbyt nowoczesny, trudny technicznie i kosztowny. Mąż Daisy dotrzymał obietnicy i dotował utrzymanie szkoły aż do 1933 roku.
Przypominamy, że od 2002 roku funkcjonował w tym budynku Zespół Szkół Zawodowych Specjalnych. W 2015 roku placówkę przeniesiono do wyremontowanego budynku przy ul. Mickiewicza 24, gdzie stworzono dogodniejsze, nowoczesne warunki do kształcenia. Budynek przy pl. Bohaterów Pracy przez kilka lat stał pusty, Miasto sprzedało go w lipcu 2022 roku prywatnemu inwestorowi.
Zachęcamy do zapoznania się z inną historią związaną z księżną, dzięki której udało się oczyścić rzekę Pełcznicę i uratować miasto przed epidemią groźnych chorób.
opr.plr
źródło/foto: Fundacja Księżnej Daisy von Pless
redakcja@walbrzych24.com
źródło/foto: Fundacja Księżnej Daisy von Pless
redakcja@walbrzych24.com
Komentarze