Kolejny trzeci dzień Festiwalu i kolejne spotkanie z literaturą w Montowni w Starej Kopalni. Andrzej Stasiuk opowiadał o swojej ostatniej książce "Przewóz" (nominowana do nagrody NIKE 2022).
- Przyszła ta książka… do tego nałożył się jeszcze krajobraz dzieciństwa, wakacji. U mnie książki to się same robią. To nie jest tak, że się zawezmę i coś wymyślę, bo za głupi jestem, tylko czekam aż to przyjdzie (śmiech). To się gromadzi spiętrzenie obrazów, zmysłowych odczuć, obsesji i próbujesz temu nadać jakiś kształt opowieści (…) ale to nie było w tym żadnego zamysłu.
- mówił Andrzej Stasiuk.
Książka powstawała kilka lat.
- To długo trwało dosyć. Pandemia pozwoliła ją dokończyć szybciej, to był jeden z niewielu dobrych jej efektów ponieważ przestałem gdziekolwiek wyjeżdżać. Siedziałem w domu przez półtora roku to z nudów dokończyłem książkę (...) co tu robić na wsi… trzeba pisać - mówił Stasiuk.
"Przewóz" Andrzej Stasiuk
Andrzej Stasiuk opowiadał też o wojnie na Ukrainie i kolegach z ukraińskiego zespołu Haydamaky z którymi nagrał płytę (Mickiewicz – Stasiuk – Haydamaky). Stasiuk melorecytując teksty utworów Adama Mickiewicza z kolei wokalista zespołu Ołeksandr Jarmoła śpiewa ukraińskie tłumaczenia poezji Mickiewicza.To co najbardziej dziś męczy Stasiuka, to właśnie wojna - mówił pisarz.
- W książce jest takie zdanie, że wojna która się kończy, ale nie mija... w tych naszych stronach. To kruchy pokój. Zawsze podszyte to jest potężną obecnością tego wchodu zwłaszcza, kiedy zachód już przysiadł na łapach i merda ogonem, że taki fajny jest. Wschód dlaczego miał się zmienić ? - mówił Andrzej Stasiuk.
- To długo trwało dosyć. Pandemia pozwoliła ją dokończyć szybciej, to był jeden z niewielu dobrych jej efektów ponieważ przestałem gdziekolwiek wyjeżdżać. Siedziałem w domu przez półtora roku to z nudów dokończyłem książkę (...) co tu robić na wsi… trzeba pisać - mówił Stasiuk.
"Przewóz" Andrzej Stasiuk
Gorący czerwiec 1941 roku. Jasne księżycowe noce, niskie bagienne łąki, cienisty sad i zimna żyła rzeki, która podzieliła świat na pół. Na jednym brzegu Niemcy, żelazny wąż czołgów, ciężarówek, maszyn. Na drugim Rosjanie. Pośrodku wiejski przewoźnik, który z jednego brzegu na drugi wozi nocą każdego, kto zapłaci. Żydowskie rodzeństwo, które w drodze do wyśnionej ziemi obiecanej, chowa się w stodole tuż obok kałuż świńskich wnętrzności. Chłopcy z partyzantki, wierzący jeszcze, że wojna jest przygodą, wykonują wyroki, których nie rozumieją. Ich dowódca czeka na rozkazy. Zanim nadejdą, każe liczyć czołgi i nad kolejnym butelkami bimbru, wśród roju much przekonuje, że już wkrótce będzie po kolana brodził we krwi wrogów. Wszyscy przychodzą do kobiety, przykucniętej, bosej, hardej. Czekają, upał mąci umysły.
A pewien mały chłopiec widzi, słyszy i zapamiętuje to wszystko: grzmot nadlatujących samolotów, drżenie ziemi. Po latach narrator próbuje opowiedzieć historię, której nie opowiedział mu ojciec.
(opis - Wydawnictwo Czarne)
(opis - Wydawnictwo Czarne)
Czy Andrzej Stasiuk wierzy w siłę sprawdzą literatury?
- Nie, ale wierze w to, że jak ludzie czytają to mnie głupot popełniają, ponieważ są zajęci… To oczywiście skrót i uproszczenie, natomiast wierzę w to, że to pomaga rozwijać wyobraźnię. A ludźmi myślącymi, ludźmi z wyobraźnią, wykształconymi w literacki sposób, nie mówię tu o wykształceniu formalnym, trudniej jest nimi sterować Trudniej jest ich podporządkować jakiś chwilowym, prywatnym interesom na przykład, politycznym interesom - mówił Andrzej Stasiuk.
- Nie, ale wierze w to, że jak ludzie czytają to mnie głupot popełniają, ponieważ są zajęci… To oczywiście skrót i uproszczenie, natomiast wierzę w to, że to pomaga rozwijać wyobraźnię. A ludźmi myślącymi, ludźmi z wyobraźnią, wykształconymi w literacki sposób, nie mówię tu o wykształceniu formalnym, trudniej jest nimi sterować Trudniej jest ich podporządkować jakiś chwilowym, prywatnym interesom na przykład, politycznym interesom - mówił Andrzej Stasiuk.
- W książce jest takie zdanie, że wojna która się kończy, ale nie mija... w tych naszych stronach. To kruchy pokój. Zawsze podszyte to jest potężną obecnością tego wchodu zwłaszcza, kiedy zachód już przysiadł na łapach i merda ogonem, że taki fajny jest. Wschód dlaczego miał się zmienić ? - mówił Andrzej Stasiuk.
pos
redakcja@walbrzych24.com
Komentarze